Veel mensen hopen nooit Alzheimer of een andere vorm van dementie te krijgen. Omdat de ziekte onvoorspelbaar is, voelt men zich onzeker en voedt men de angst. Vooral de sterke toename van dementie en zelfs op jongere leeftijd is verontrustend. De meeste mensen zijn via de media of vanuit hun directe omgeving vertrouwd met dit ziektebeeld. Bij dementie verliest de patiënt zijn identiteit en weet men niet meer wie men is, waar men zich bevindt of bij wie men hoort. Er zijn geen bewuste perspectieven meer terwijl de sociale structuren vervagen. Het is een proces dat zich heel traag doorzet. Op het ogenblik dat de symptomen duidelijk herkenbaar zijn, gaat men er vanuit dat de ziekte al tien à vijftien aanwezig is. Er zijn mensen met dementie die nog heel heldere momenten kennen terwijl anderen ieder contact met hun partner of gezinsleden verloren hebben. Iedereen vraagt zich af hoe deze ziekte kan vermeden worden. Kan er preventief iets aangedaan worden? Het is een moeilijk te beantwoorden vraag, maar toch zijn er mogelijkheden.
Veel mensen, zeker als men wat ouder wordt, kunnen moeilijker iets onthouden. Ze zijn plots de draad kwijt in een gesprek of kunnen niet op de naam van een persoon komen. Ze herhalen gemakkelijk, weten niet of ze de deur van de auto of van hun huis hebben gesloten, vergeten een afspraak of herinneren zich de volgende dag weinig of niets van het tv-programma waar ze naar gekeken hebben. Het zijn vertrouwde symptomen die niets met Alzheimer of andere vormen van dementie hebben te maken. Vergeetachtigheid mag niet met dementie verward worden. Men zegt soms al lachend: ‘zolang men weet dat men het niet meer weet, hoeft men zich geen zorgen te maken’. Bij Alzheimer sterven de hersencellen af die verantwoordelijk zijn voor het geheugen. Het probleem is niet het geheugen, maar wel de afstervende cellen. Als we de werking van het geheugen begrijpen, hebben we beter inzicht op dementie.
Het geheugen is een vermogen dat ieder levend wezen bezit om optimaal te functioneren. Zelfs cellen hebben een geheugen. Alles wat we zintuiglijk ervaren wordt in ons geheugen opgeslagen en kan op ieder ogenblik opgeroepen worden als dat nodig is of we daar behoefte aan hebben. Er zijn drie functies: het waarnemen, het opslaan en het reproduceren. Als u aandachtig een artikel in de krant leest, dan slaat u de inhoud en de feiten van het verhaal of de gebeurtenis in uw geheugen op en kunt u dat op ieder ogenblik in de toekomst oproepen. Als u bijvoorbeeld aan iemand over een mooie reisherinnering of ervaring vertelt, zal het verhaal onmiddellijk geassocieerd worden met andere feiten. De ene herinnering roept de andere op. Zo kunt u zonder het echt te willen een flink stuk uit uw verleden oproepen. U zult merken dat u van bepaalde feiten zich veel meer herinnert dan van andere feiten.
Sommige mensen herinneren zich nog precies wat ze tien of vijftien jaar geleden in een restaurant gegeten hebben en met wie ze aan tafel hebben gezeten. Ze herinneren zich ieder detail, de sfeer, de onderwerpen waarover men gepraat heeft enz. Men heeft de indruk dat deze mensen een enorm goed geheugen bezitten terwijl ze andere gebeurtenissen die minder lang geleden hebben plaatsgevonden, zich nauwelijks herinneren. Alles is afhankelijk van de interesse. Sportliefhebbers herinneren zich ieder detail van een koers of een voetbalmatch. Alles hangt af van de intensiteit waarmee u bepaalde feiten beleefd. Uiteraard onderscheidt men diverse kwaliteiten in het geheugen.
In deze jachtige samenleving worden we overrompeld met informatie waarvan we te gemakkelijk fracties opvangen zodat we ons achteraf alleen nog alleen fracties kunnen herinneren. We hebben de neiging om weinig aandacht te besteden en zijn dan ontgoocheld dat we ons nog zo weinig herinneren. We kunnen niet reproduceren wat we niet hebben opgenomen. Dat heeft niets te maken met ouder worden, want juist ouderen mensen hebben een rijk gevuld geheugen. Bij jongeren mensen, die nog meer openstaan voor de media en minder geduld hebben om zich te concentreren, doet zich dat verschijnsel ook voor. Ze leggen alleen geen verband met Alzheimer. We kunnen ons geheugen trainen door informatie en feiten te selecteren. We moeten een keuze maken uit het overaanbod dat ons overspoeld. Neem de krant even snel door en haal de artikels eruit die uw aandacht vragen, doe dat ook met radio en tv. We handelen te veel automatisch waardoor we niet weten of we de auto al dan niet hebben afgesloten. We moeten bewust handelen door voldoende aandacht te schenken aan wat we doen. We zijn met duizend dingen tegelijkertijd bezig en schenken overal een beetje aandacht aan. Bewust door het leven gaan, voortdurend keuzes maken en ons niet laten opjutten. We zullen snel merken dat het met ons geheugen nog goed gaat en dat er absoluut geen sprake is van Alzheimer.
Minder goed horen of zien kan de opname van informatie belemmeren. Verder zien we dat oudere mensen minder mentaal actief zijn en niet open staan voor digitale mogelijkheden. Ze sluiten zich van de wereld af en dat is niet bevorderend voor het geheugen. Door informatie te selecteren die onze belangstelling uitdraagt, wordt alles weer overzichtelijk en komt ze niet overweldigend over. Met deze beperkte hoeveelheid gaan we bewust om door er ons op te concentreren. Zo onderhouden we de mentale structuren en worden de delen van de hersenen geactiveerd. Om het even samen te vatten: selecteer de informatie, handel heel bewust en schenk de nodige aandacht aan feiten en gebeurtenissen binnen uw interessegebied. U zult merken dat uw geheugen beter functioneert. Mentaal actief zijn is een goede preventie tegen Alzheimer. Daarnaast wordt gewezen op het belang van de beweging. Voldoende beweging zorgt voor een betere doorbloeding van de hersenen. Vasculaire dementie wordt veroorzaakt door onvoldoende doorbloeding. Onze hersenen voeden zich met natuurlijke suiker (glucose), vandaar dat veel vers en rijp fruit eten heel belangrijk is in de strijd tegen dementie. Het gebruik van toegevoegde suikers in voedingsproducten heeft een negatieve invloed wegens het ontbreken van vitaminen en mineralen. Gezonde voeding, een natuurlijke levenswijze en een positieve instelling vormen samen de beste preventie tegen dementie.